کد مطلب:20997 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

1- براي وارد شدن به نيروي دريايي چه شرايطي لازم است؟

2- براي رابطه با مردم ويافتن دوست چه كارهايي بايد انجام داد وچگونه انسان مي تواند اخلاق خوب داشته باشد تا مردم ازاو دلگير نشوند؟

س 1) درخصوص سؤال اول، جنابعالي را به نمايندگي نيروي دريايي در ابتداي خيابان دكتر بهشتي مراجعهمي دهيم.

2) شخصيت هر فرد بايستي هم داراي جاذبه باشد وهم داراي دافعه. اگر اين دو ويژگي به گونه اي منطقي وحساب شده دركناريكديگر قرار گيرند تاحدود زيادي مانع سوءاستفاده ديگران خواهد شد. البته استقرار اين دو خصوصيت نيازمند تكميل بعد معرفتي و الگوهاي رفتاري است. دراين زمينه مي توانيد با مراجعه به كتب اخلاقي اين معيارها را شناسايي كنيد. هم چنين دراين زمينه كتاب ارزشمند جاذبه و دافعه علي(ع) را به دقت بخوانيد.

براي دوست يابي و جلب نظر ديگران راهنمايي هايي چند ارائه مي گردد : 1- با ديگران آن گونه برخورد كنيد كه دوست داريد با شما برخورد شود. 2- گشاده رو باشيد ودرسلام كردن بر ديگران سبقت گيريد.3- ادب ونزاكت را در برخوردها حفظ كنيد. 4- باحسن نظر به محيط واطراف خود بنگريد. ضمناً كتاب آيين دوست يابي از ويل كارنگي را مطالعه كنيد.

درضمن شما بايد مراقب دوستان ومحيط خود باشيد، چرا كه اين دو مي توانند در آبادي يا ويراني دنيا وآخرت انسان بسيار موثر باشند. بايد انتخاب دوستان ومعاشرت با آنها براساس موازين اسلامي باشد. در قرآن كريم وروايات اهل بيت(ع) ملاك هايي براي دوست خوب بيان شده كه ما برخي را به طور اختصار ذكرمي نماييم وشما مي توانيد راجع به هر ملاك، مفصلاً مطالعه و فكر كنيد :1. كسي كه به ياد خدا است وهدفش جز رسيدن به او نيست1، 2. عاقل باشد؛ حضرت علـي(ع) فرمود بيشتــرين درســتي وخوبـي ها در همراهي ودوستي با صاحبان عقل و درايت است2.

مولوي داستان دوستي مردي با خرس را كه مصداق بي خردان است، به زيبايي بيان كرده است3. 3.خيانت كار نباشد. 4.ستم كار نباشد. 5.سخن چين نباشد؛ امام صادق(ع) فرمود : (ازسه گروه برحذر باش! شخص خيانت كار، شخص ظالم، انسان سخن چين؛ زيرا كسي كه به نفع تو به ديگران خيانت نمايد، روزي خواهد آمد كه به خودت نيز خيانت كندوشخصي كه به جانبداري از تو، حق ديگران را پايمال نمايد وبه ظلم عادت كند بالاخره به تونيز ظلم خواهد نمود وانسان سخن چين، همان طور كه سخن ديگران راپيش توميآورد، سخن تو را نيز نزد اغيار خواهد برد4.6.آن چه براي خود مي پسندد براي تو نيز بپسندد وآنچه را براي خويش نمي خواهد براي تو نيز نخواهد. رسول اكرم(ص) فرمود: (درمصاحبت و رفاقت كسي كه آن چه را براي خود مي خواهد براي تو نخواهد، هيچ خير وفايده اي وجود ندارد5.

آنچه نفس خويش را خواهي حرامت سعديا گرنخواهي همچنان بيگانه را و خويش را

7.قاطع رحم نباشد؛ امام باقر(ع) فرمود : (پدرم امام سجاد(ع) مرا نصيحت فرمودكه اي پسرم از رفاقت با كساني كه قطع رحم مي كنند، بپرهيز، زيرا من آنها را درقرآن شريف سه بار مورد لعن ونفرين پروردگار يافتم).شخصي كه با نزديكان خود نتواند معاشرت و هم زيستي صحيح داشته باشد، درحالي كه آنان با وي از يك خانواده و فرهنگ وگوشت و خون مي باشند، چگونه مي توان انتظار داشت كه با غير فاميل رفاقت صميمانه داشته باشد. 8.عيب جو نباشد، امام علي(ع) فرمود : (از رفاقت ونشست و برخاست با كساني كه عيب جو هستند وهميشه به دنبال نقاط ضعف ديگران مي باشند، پرهيز كن؛ زيرا دوست چنين اشخاصي از ضررآنان سالم نمي ماند وخودنيز طعمه عيب جويي هاي آنان خواهد شد)7.7.درروايات راه هاي متعددي براي امتحان دوستان بيان شده است كه عبارتند از : الف)درحال بي نيازي وفقر، دوستي او عوض نشود، امام باقر(ع) فرمود : (بدترين مردم كسي است كه تو را به هنگام بي نيازيت حفظ كند وبه وقت تنگدستي رها سازد)8.سعدي گويد :

دوست مشمار آن كه درنعمت زند لاف ياري وبرادر خواندگي

دوست آن باشد كه گيرد دست دوست در پريشان حالي ودرماندگي

ب)به هنگام عصبانيت، بدگويي تو رانكند، امام صادق (ع) فرمود : (دوستي كه سه بار ازتوعصباني شد، ولي بدگويي تو را ننمود وكلام ناسزا از دهانش خارج نشد، او را براي خود نگه دار)9 ج)به نماز اهميت بدهد، قرآن مي فرمايد : اي اهل ايمان، با آن گروه از اهل كتاب وكافران كه دين شما را به بازيچه گرفتند، دوستي مكنيد. زماني كه شما نداي نماز بلند مي كنيد، آن را به مسخره وبازي مي گيرند زيرا آن قوم مردمي نادان و بي خردند 10.سعدي دراين باره گفته است :

وامش مده آن كه بي نماز است گرچه دهنش زفاقه باز است

كو فرض خدا نمي گزارد از قرض تونيز غم ندارد

د) درهنگام سختي وراحتي انسان اهل نيكي باشد؛ اميرالمؤمنين (ع) فرمود : (در سختي ها دوستان امتحانمي گردند)11.دراين باره نيز سعدي زيبا سروده است :

جواني پاكباز پاك رو بود كه با پاكيزه رويي درگرو بود

چنان خواندم كه دردرياي اعظم به گردابي درافتادند باهم

چوملاح آمدش تا دست گيرد مبادا كاندرين حالت بميرد

همي گفتي ميان موج و تشوير مرا بگذار ودست يارمن گير

هـ )هنگام زوال توانايي انسان، دوستي اش ازبين نرود؛ حضرت امير(ع) فرمود : هنگام از بين رفتن قدرت انسان دوست از دشمن شناخته مي گردد 12 .و) هنگام به قدرت رسيدن، از احسان به دوستان خود داري نكنيد.درپايان تذكر دونكته مهم ضروري است : 1) اين شرايط نسبي هستند واز طرفي هم شايد نتوان كسي را پيدا كرد كه داراي تمام اين خصوصيات باشد از اين رو با درنظر گرفتن شرايط خود واهميت هاي ديگر بايد به جست وجوي اين خصوصيات در دوستان پرداخت واگر دوستي داريم كه فاقد بعضي از اين خصلت هاست، از قطع رابطه با وي خودداري كنيم ودراصلاح وخودسازي او كمكش كنيم كه اين خود از وظايف دوستان نسبت به يكديگر است. البته انجام اين وظيفه مشروط به عدم تاثيرپذيري انسان در حين كمك واصلاح آن شخص مي باشد. 2)نبايد انسان درجست وجوي اين اوصاف درديگران باشد؛ بلكه خود نيز بايد سعي كند تا موارد ياد شده را رعايت كند. آن گاه خواهد ديد كه چقدر از صفات نكوهيده وي از بين رفته ودرمقابل، به چه صفات پسنديده اي مزين و متصف شده است.





(1) سوره كهف/28

(2) غررالحكم،حرف الف

(3) مثنوي معنوي، دفتر دوم، ابيات 1932

(4) بحار الانوار،ج75،ص229

(5) بحار الانوار،ج71،ص198

(6) تفسير نور الثقلين،ج1،ص 45

(7) غررالحكم،باب الف

(8) ميزان الحكمه،ج1،ص53

(9) بحار الانوار،ج78،ص251

(10) سوره مائده/57

(11) غررالحكم، حرف فا، لفظ في

(12) غررالحكم، حرف عين، لفظ عند

برگرفته از سايت اينترنتي پرسش وپاسخ نهاد مقام معظم رهبري دردانشگاهwww.nahad.net